سونا یکی ازفعالیتهایی است، که تقریباً همه ورزشکاران با آن آشنا هستند و در سطح قهرمانی و حرفه ای و آماتوری به آن توجه خاصی دارند، اما این که چه فوایدی دارد و چگونه باید از آن استفاده کرد، دانستن آن برای همگان بسیار لازم به نظر می رسد.
اولین بار، فنلاندی ها سونا( خشک) را به کار گرفتند. گفته می شود از هر 3 خانه در فنلاند، یکی دارای سونا است. همه از سونا می توانند استفاده کنند:
پیر
جوان
مرد
نوزاد

خردسال و زنان باردار

فقط باید پیش از استفاده با پزشک مشورت کرد.
فنلاندی ها معتقدند سونا بدن را از استرس ها و سموم آزاد می کند.

در سونا چه اتفاقی می افتد؟

به محض ورود به سونا، بدن به گرما واکنش نشان می دهد. درجه حرارت بدن به 39 درجه سانتی گراد می رسد. مویرگها گشاد می شوند. منفذهای پوست باز می شود و شروع به تعریق زیاد می کنیم. جریان خون و جابه جایی مواد در بدن افزایش پیدا می کند. تعداد ضربان های قلب از متوسط 70 به 100عدد در دقیقه می رسد. راههای تنفسی بازتر می شوند. تنفس بهتر و راحت تر انجام می شود و میزان دریافت اکسیژن بر اثر تاثیرهوای خشک و گرم بیشتر می شود به دلیل تغییرات سریع درجه حرارت، انعطاف پذیری (الاستیسیته) عروق بهبود می یابد . روی تنفس پوست تاثیرعالی می گذارد و باعث سریع شدن سوخت و ساز سلولیت(چربی زیر پوست ران و کپل) می شود. بر اثر گرمای سونا بر سرعت متابولیسم افزوده می شود و با کمک سونا سبک تر و لاغرتر می شویم.
غیر از این، سونا باعث بالارفتن مقاومت در مقابل عفونت های ویروسی می شود و با کمک سونا سبکتر و لاغرتر می شویم.
غیر از این ، سونا باعث بالارفتن مقاومت در مقابل عفونت های ویروسی می شود و دوباره سازی سلولها را تسریع می کند.
پیش از وارد شدن به سونا باید یک دوش عمیق بگیرید و سر را کاملاً خشک بکنید. در بدو ورود به داخل سونا، حتی المقدور در موقعیت خوابیده و با یک حوله بلند در زیر خود قرار بگیرید. از سکوهای پایین شروع کنید، زیرا درجه حرارت کمتر است. در شروع، زمان کوتاهی را در سونا بمانید و زمانی که بدن به آن عادت کرد تا 30 دقیقه در موقعیت بمانید.
بعد از هر اقامت در سونا، تا حدود 1 لیتر مایعات از دست می دهید، پس لازم است مایعات زیادی قبل و بعد تعریق بنوشید. از نوشیدن قهوه، الکل و نوشیدنی های گازدار خودداری کنید. با شکم پر به سونا نروید. با شکم خالی نیز رفتن به سونا پیشنهاد نمی شود. 2 ساعت پیش از رفتن به سونا غذای سبک بخورید. قبل از خروج از سونا کمی نشسته، سپس بلند شوید. با این کار از سرگیجه احتمالی جلوگیری می کنید. اگر در سونا احساس ضعف یا سرگیجه کردید، از آن خارج شوید، به پشت بخوابید و پاهای خود را بالا بگیرید. بعد از خروج از سونا حتماً با آب سرد دوش بگیرید و یا داخل یک حوضچه آب سرد شوید. زیاده روی نکنید فقط تا زمانی در سونا بمانید که برای شما لذت بخش است.

تفاوت میان سونای خشک و تر

سونای خشک، مشهورترین و پرطرفدارترین سونا در جهان است. نام آن از زبان فنلاندی گرفته شده و از چوب ساخته می شود. معمولاً وقتی صحبت از سونا می شود، منظور سونای خشک است، ولی سونای تر( ترک) و همچنین سونای روسی نیز معروف اند. در سونای خشک، درجه حرارت بین 80 تا 130 درجه سانتی گراد است. ولی در سونای تر بندرت از 50 درجه تجاوز می کند. سونای تر حداکثر درجه رطوبت را دارد.
به علت اختلاف در میزان رطوبت هوا سونای تر بعد از سونای خشک پیشنهاد می شود.
مزایای سونا متفاوت است. معروف است که تصویر ریه های انسان و به همین دلیل لازم است این پوست از مواد مضر پاک شود. سونا برای بهبود تنفس پوست نیز ایده آل است . تهویه بهتر پوست و سونا گرفتن مداوم، شانس سالم ماندن آن بیشتر می شود. سونا دردهای رماتیسمی را تسکین می دهد و لازم است دست کم یک بار در هفته به سونا رفت.
تذکر
پیش از رفتن به سونا با پزشک خود مشورت کنید. به افرادی که از بیماری های قلبی عروقی، ریوی و یا واریس رنج می برند، رفتن به سونا پیشنهاد نمی شود.
برای بعضی ها سونا مانند شوک است. باید محتاط بود و به سفارش متخصصان گوش داد و اصول تجربه شده را رعایت کرد.
چرب کردن پوست با روغنهای مختلف قبل از رفتن یا در حین حضور در سونا پیشنهاد می شود. معمولاً این کار را بعضی افراد برای تحریک تعریق خود انجام می دهند، که باعث خفه کردن پوست می شود.

چه کسانی نباید به سونا بروند؟

افرادی که دچار مشکلات قلبی بوده و یا از ناراحتی های ریوی رنج می برند باید پیش از رفتن به سونا با پزشک خود مشورت کنند.
مبتلایان به صرع و دیابت مجاز به استفاده از سونا نمی باشند.
کودکان زیر 4 سال از آنجایی که سیستم لنفاوی بدنشان بطور کامل رشد و تکامل نیافته نباید به سونا بروند.

فواید سونا برای سلامتی

1) پس از 10 تا 15 دقیقه ورود به سونا ضربان قلب 30 درصد افزایش یافته و برونده قلب 2 برابر می شود، جریان خون عمقی کاهش یافته و جریان خون سطحی افزایش می یابد، همچنین فشار خون نیز کاهش می یابد. رد این میان حرارت پوست تا 10 درجه و حرارت داخلی بدن تا 3 درجه می توانند افزایش پیدا کنند.
2) با اتساع عروق خونی و افزایش گردش خون درد را تسکین می دهد.
3) سونای بخار بهترین درمان برای مشکلات تنفسی از قبیل: برونشیت، لارنژیت، سینوزیت و تنگی نفس می باشد.
4) بهبود جریان خون و تقویت سیستم قلبی وعروقی.
5) افزایش انعطاف پذیری مفاصل وعروق خونی بدن.
6) می تواند با سونا فشار خون بالا را درمان کرد.
7) تسکین تنش،استرس و خستگی جسمی و روحی.
8) تمدد اعصاب، شل کردن عضلات و رفع گرفتگی عضلات.
9) با پاکسازی سطح پوست از سلولهای مرده پوست بدن را لطیف تر، شاداب تر و روشن تر می سازد.
10) تسکین درد مفاصل در آرتروز و دیگر بیماریهای التهابی.
11) افزایش اکسیژن رسانی به سلولهای بدن.
12) کاهش و التیام آکنه، اگزما و زخمهای پوستی. (البته زخمهای خشک و بسته)
13) افزایش سوخت و ساز بدن. (هر جلسه 30 دقیقه ای سونا باعث سوختن300 تا500 کالری می شود، بنابراین سونا سبب خواهد شد تا بدن کالری بیشتری بسوزاند)
14) تنظیم و کنترل وزن فعلی.
15) بهبود کیفیت خواب.
16) تعریق یکی از مکانیسمهایی است که بدن توسط آن سموم و مواد زائد را از بدن دفع می کند. تعریق در سونا سبب دفع سموم: سدیم،نیکوتین، کلسترول، فلزات سنگین (کادمیوم، سرب، جیوه، روی ...)، اوره و اسید لاکتیک می شود، در واقع سونا یک شیوه سمزدایی بسیار کارآمد است.
17) با القای حالت تب مصنوعی سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و مقاومت بدن را در مقابل هجوم ویروسها و باکتریها افزایش می دهد.
18) بعد از استفاده از سونا احساس سبکی و آرامش مطلوبی به فرد دست می دهد و می تواند در روند فعالیتهای آتی روزمره بسیار موثر باشد.
19) در هنگام استفاده از سونا در صورتی که عوارضی نظیر سر درد، سر گیجه، رخوت بیش از حد، تپش قلب غیر عادی رخ دهد باید بلافاصله سونا را ترک کرد.
20) ورزش و نرمش سنگین در هنگام سونا اشتباه می باشد.(البته درون سونا می توانید حرکات کششی ملایم و نرم در تایمهای کوتاه انجام دهید)